Powstańcy
Wystawa składa się z nagrań – opowieści Powstańców Warszawskich, ich fotografii, oraz zdigitalizowanych zbiorów Biblioteki: Prasy Powstania Warszawskiego, w tym Jawnutki. Biblioteka zrealizowała nagrania wytypowanych Powstańców Warszawskich, którzy nie tylko podzielili się swoimi wybranymi wspomnieniami, lecz także opowiedzieli o symbolach Powstania Warszawskiego – „Znaku Polski Walczącej”, godzinie „W”, historii zdobycia PAST-y Radiostacji „Błyskawica” oraz „Pomniku Małego Powstańca”.
Halina Rogozińska ps. „Mała”
ur. 30.10.1926 r.
W czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką i brała udział w walkach na Ochocie. 1.08.1944 r. przynosiła wiadomości o przydziałach. Wspomina euforię panującą wśród młodzieży, która miała już dość okupacji i traktowania ich jak podludzi. Opowiada o ocaleniu młodzieży z egzekucji i nieprawdopodobnym natychmiastowym „osiwieniu” jednego z Powstańców, który stał z nią pod ścianą. Mówi także o panującym głodzie i znalezieniu sucharów w zdobytym sklepie Meinla. Ojczyznę trzeba kochać i coś dla niej robić.
Halina Bieżan-Glonek ps. „Lalunia”
ur. 17.04.1924 r.
W czasie Powstania Warszawskiego była sanitariuszką, a Godzina „W” zastała ją na Żoliborzu. Pani Halina przytacza historię Radiostacji Błyskawica, która stacjonowała w jej domu. Nawiązuje do zdarzeń mających miejsce miesiąc przed Powstaniem i dzieli się ze mną historią aresztowania swoich rodziców, rozpaczą i bezradnością, które w tym okresie jej towarzyszyły. Została zupełnie sama, jednak nadal żyła nadzieją, że jej bliscy się odnajdą, być może to dodawało jej sił do walki. Przytacza swoje wspomnienia z czasów Powstania, opowiada o niesionej pomocy tym, którzy jej potrzebowali. Mówi również o miłości, która przetrwała Powstanie.
Irena Paśnik ps. „Miła”
ur. 4.10.1925 r.
W czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką i brała udział w walkach na Mokotowie. Wspomina „przebieranki” przed Niemcami, opiekę nad rannymi, nieraz niebezpieczne przenoszenie meldunków. Mówi o wymordowaniu ok. 100 polskich dzieci w wieku od 3 do 10 lat w parku przy Dworkowej. Po Powstaniu jedyną drogą była droga do Pruszkowa. Wspomina o odbudowaniu stolicy. Powstanie? To człowiek człowiekowi zgotował taki los.
Jakub Nowakowski ps. „Tomek”
ur. 4.12.1924 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był strzelcem i brał udział w walkach na Żoliborzu. Jest jednym z ostatnich „zośkowców”. Mówi o wojskach niemieckich zmierzających na Warszawę, na chwilę przed wybuchem Powstania. Godzina „W” zastała go na działkach, gdzie pełnił dyżur. Wspomina zacięte walki na Żoliborzu, ostrzały, ataki na Dworzec Gdański, w czasie których został ranny w dłoń. Po walkach czekała go już tylko niewola.
Janusz Walędzik ps. „Czarny”
ur. 2.01.1931 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był łącznikiem w zgrupowaniu Armii Krajowej „Chrobry II” i brał udział w walkach w Śródmieściu. Roznosił wiadomości, w czasie gdy toczyły się walki o PAST – ę. Do Powstania dołączył za swoim bratem. Wspomina o gołębiarzach, którzy nagle postrzelili kolegę, podczas rozmowy na ulicy. W Powstaniu nie było łatwych decyzji – ranny kolega poprosił go, aby pomógł mu zakończyć życie. Kilka lat po Powstaniu spotkał owego postrzelonego mężczyznę na ulicy. Przeżył. Mówi, że czuwała nad nimi Opatrzność.
Jerzy Czerski ps. „Szczupak”
ur. 19.01.1928 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był strzelcem i brał udział w walkach na Żoliborzu. Opowiada o przystąpieniu wraz z kolegą Majdą do Plutonu 257, nauce strzelania, atakach na Dworzec Gdański, czy pustce towarzyszącej wyprowadzeniu oddziałów „Żywiciela” do Kampinosu. Wspomina jedynego w całym oddziale wojskowego ubranego w mundur, mówi o pasie, który ocalił życie. Przytacza historię półtonowego pocisku, który przebił się przez kocioł z zupą i rozerwał w kotłowni, przez co nie zabił wszystkich stojących obok. Opowiada o posłuszeństwie, obowiązku wykonywania rozkazów, opiece w szpitalu, powrocie do Warszawy.
Leszek Żukowski ps. „Antek”
ur. 11.02.1929 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był łącznikiem, a następnie strzelcem. Brał udział w walkach na Woli i na Starym Mieście. Przenosił informacje, prowadził obserwacje, wspomina jak samowolnie rzucił granat, aby zdobyć broń. Był wsparciem, w różnych miejscach. Mówi o ludności cywilnej, początkowo bardzo sprzyjającej Powstańcom. Niestety, później przyszedł głód. Wspomina obsadzanie barykad, przejście na Stare Miasto. Brał udział w Pozorowaniu, obstrzale w ruinach Ratusza – został sam, koledzy nie żyli. Został aresztowany. Trafił do obozu we Flossenburgu.
Stanisław Lipiński ps. „Kadet”
ur. 6.05.1925 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był łącznikiem i brał udział w walkach na Żoliborzu i w Kampinosie. Wspomina o przygotowaniach do Powstania, przystąpieniu do konspiracji, przenoszeniu ładunków. Mówi
o trudnych walkach z nowocześnie uzbrojonymi Niemcami, braku broni. W czasie walk dostał odłamkiem
w głowę i został przewieziony do szpitala w Laskach. Chętnie śpiewa wojskowe piosenki.
Zbigniew Daab ps. „Kapiszon”
ur. 17.01.1929 r.
W czasie Powstania Warszawskiego był strzelcem i brał udział w walkach na Ochocie. Opowiada o uczuciach towarzyszących wybuchowi Powstania Warszawskiego, młodzieży, która miała dość takiego życia. Wspomina pożegnanie z mamą, która podarowała mu medalik, aby Opatrzność nad nim czuwała. Roznoszenie meldunków, strach przed potęgą czołgów stojących bezpośrednio przed człowiekiem, panika ludzi, którzy ginęli. Mówi o Zieleniaku, scenach ratowania córek przed gwałtem przez ich matki. Zostawić rannego? Nigdy w życiu!
Przyjdź, obejrzyj, spotkaj się na żywo z Powstańcami!
